Küresel ısınma ve iklim değişikliği Anadolu'yu da tehdit ediyor. Yağmur ve kar yağışıyla beslenemediği için seviyesi düşen yeraltı suları, tarımsal üretimin, plansız büyüyen şehirlerin ve kontrolsüz artan nüfusun ihtiyaçları için kullanıldıkça azalıyor. Alanlarında uzman akademisyenlerin bir araya gelerek kurduğu Su Politikaları Derneği, bir yıldır üzerinde çalıştıkları yeraltı su raporunu açıkladı.
'Kaynaklar hızla bozuluyor'
Devlet Su İşleri eski yöneticisi ve Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, doğal kaynakların ve şehirlerin su ihtiyacını karşılayan yeraltı sularının artık sınırına dayandığımızı belirtti. Milliyet'e konuşan Dr. Dursun yıldız, tarımsal amaçlı açılan kuyular kadar şehirlerdeki insan nüfusunun ihtiyaçlarını karşılamak için bilinçsiz çekilen yeraltı sularının kullanım artışının ürkütücü olduğunu belirtti. Rapor için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın verilerinden faydalandıklarını belirten Dr. Yıldız, şunları söyledi:
"Son 27 yılda çekilen içme ve kullanma suyu, nüfus artışımızdan iki kat daha fazla. Yani son 27 yılda nüfusumuz yüzde 45 artarken içme ve kullanma suyu çekimi yüzde 100 oranında artmış. 30 büyükşehrin 4'ünde içme ve kullanma suyu tamamen yeraltı suyundan karşılanıyor. Antalya ve Konya'nın içme ve kullanma suyunun yüzde 75'i, İzmir'in yüzde 60'ı kuyu sularından çekiliyor. Ülkemizin batısında evsel kullanım suyu daha çok kuyu suyundan, doğusunda ise kaynak suyundan temin edilmekte. Yani birçok bölgemizde içme ve kullanma suyu için genellikle yeraltı sularını kullanıyoruz. DSİ tarafından yeraltı sularımızın yüzde 64'ü tarımsal sulamaya, yüzde 24'ü içme-kullanma suyuna, yüzde 9'u da sanayi suyuna tahsis edilmiş. Artık emniyetli çekim sınırına yaklaştık. Aşırı çekim yapıldığında su seviyesi alçalıyor. Ülkemizde su kaynaklarının kalitesi hızla ve yaygın şekilde bozulmakta. Su yönetimi önlem almalı. Su kaynaklarımız iklim değişikliği, hızlı nüfus artışı, kirlilik ve kente göçün baskısı altında. Yeraltı sularımızın yüzde 85'i tahsis edildi, verimsiz ve kontrolsüz kullanılıyor. Su Yasası, TBMM'den birkaç ay içinde çıkabilir."
153 SUYA İNCELEME
Dursun Yıldız, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 30 ilde, 153 yeraltı suyu örneğinin 144’ünde zirai ilaç ve gübre kirliliği, 72’sinde hayvan yetiştiriciliği kirliliği, 69’unda evsel atık suları, 57’sinde katı atık, 49’unda sanayi kirliliği tespit ettiğini belirterek “Su kirliliği, Meriç-Ergene, Susurluk, Gediz, Büyük Menderes, Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz, Kızılırmak, Doğu Karadeniz, Aras, Van Gölü ve Asi havzalarında yoğun. Tekirdağ, Kırklareli, İzmir, Manisa, Antalya, Burdur, İç Anadolu içme suyunun % 80-100’ü yeraltı suyundan çekiliyor. Gümüşhane, Elazığ, Batman, Iğdır ise % 80-100 yeraltı suyu alıyor” dedi.
GÖKHAN KARAKAŞ
